Jarduera hau egin baino lehen, komeni da  ariketa egitea, gelan giro lasaia egon dadin eta ikasleek horrelako ariketak egiteko ohitura har dezaten.

HELBURUAK

• Emozioak adieraztea balioestea.

• Emozioak modu egokian adierazteko gai izatea.

• Errespetuz entzutea.

GARAPENA

Irakasleak Iratiren kasua azalduko die: Iratiren kasua.

“Gaur goizean Irati gosaltzeko jaiki denean, aitak gosaria prest zuen eta mahaian eserita zegoen. Aitak, atzo goizean esan zionagatik barkatzeko eskatu dio. Aitak azaldu dionez, atzoko haserrea lanean oso kezkatuta dabilelako izan zen eta konturatu gabe Iratiren aurka jarri zen. Aitak Iratiri esan dio ulergarria dela haserre egotea eta eskua luzatu dio barkamen eske. Iratik erantzun dio atzokoa ez diola barkatuko, oso minduta dagoelako esan zionagatik. Altxa, atea kolpean itxi eta etxetik joan da”.

Ondoren, talde handian, ondoko lauki honi jarraituz irakasleak ikasleei galdera hauek luzatuko dizkie. Denok parte hartzeko aukera izan dezaten, hitz egiten duenak ezin izango du berriro hitz egin beste guztiek hitz egin arte.

Irakasleak Enpatiaren balioa bideoa jarriko die. Bertan adierazten da zer-nolako garrantzia duen enpatiak besteen emozioez eta beharrez jabetzeko, eta horretarako entzuten jakiteak.

Ondoren, bakarka, “Sentitu-pentsatu-egin” eranskina beteko dute. Irakasleak adibideren bat jarriko die laguntzeko. Berari gertatzen zaionaren adibideren bat jarriko die. Esate baterako, “Kotxean seinaleak adierazten duen abiaduran noala atzekoak bozina jotzen duenean, azkarrago joan nahi duelako, urduritzen naiz, traban nagoela pentsatzen dut eta abiadura handiagotzen dut”.

Baina,“Kotxean seinaleak adierazten duen abiaduran noala atzekoak bozina jotzen duenean, azkarrago joan nahi duelako, urduritzen naiz, abiadura egokian noala eta atzekoak lasaitu beharko lukeela pentsatzen dut eta mantentzen dut abiadura”.

Ondoren, binaka eta, kontuan izanik portaera bat edo beste bat izatea aukeratzeko zer-nolako garrantzia duten emozioek, ̶ eta haiekin lotzen ditugun pentsamenduez kontziente izateak̶ , Iratiren istorioa berridatziko dute, Irati eta aita adiskidetu daitezen. Berridaztean, txandak errespetatuko dituzte nork bere ekarpenak egin ditzan, entzute aktiboa erabiliz (hau da, batak hitz egiten duen bitartean, besteak ezin du hitz egin; zerbait esatekotan, besteak esandakoa parafraseatuko du, ondo ulertu duela ziurtatzeko).

Talde handian antzeztuko dute: batek Iratiren rola hartuko du eta besteak aitarena. Irakasleak zer aldatu den azpimarratuko du.

DENBORA

Bi saio

Talde handian, kontuan izanik helburuak zirela emozioak adieraztea balioestea, modu egokian adierazteko gai izatea eta emozioak adieraztea portaera egokitzat hartzea, ikasleekin saioaren balorazio txiki bat egingo da:

• Zer ikasi duzu?

• Zaila da?

• Zer egin behar dugu hobetzeko?

Irakasleak jasoko du ikasleek esaten dutena eta hurrengo saioan gogoraraziko die.

BALIABIDEAK

Enpatiaren balioa https://www.youtube.com/watch?v=4Hgmfkg-UTk

PENTSATU-SENTITU-EGIN.DOCX

HASERRE NAGO

Jarduera hau egin baino lehen, komeni da  ariketa egitea, gelan giro lasaia egon dadin eta ikasleek horrelako ariketak egiteko ohitura har dezaten.

HELBURUAK

• Atseginak zein desatseginak diren emozioak adierazten jakitea.

• Errespetuz entzuteko jarraibideak izatea.

GARAPENA

Bakarka,“Hiru egoera” eranskineko testuak irakurriko dituzte eta galderei erantzungo diete.

Ondoren, binaka jarriko dira. ”Hiru bukaera” eranskineko edozein egoera har dezaketela azalduko zaie, baina hamalau urteko nerabe bat haserretzen den egoera adieraztea da helburua.

Aurreko egoera deskribatu, eta pertsonaiek izan zezaketen bestelako elkarrizketa asmatuko dute, eta, ondoren, hiru bukaera desberdin emango dizkiote egoerari.

Entzute aktiboa erabiliko dute (hau da, batek hitz egiten duen bitartean, besteak ezin du hitz egin. Zerbait esatekotan, besteak esandakoa parafraseatuko du, ondo ulertu duela ziurtatzeko).

Egindako lanak kaxa batean sartu, eta beste taldeen artean banatuko dira. Egoera horietako edozein hartu, eta gela aurrean antzeztu, irakurri edo kontatuko dute. Ikasleek berek hartuko dute egoera kaxatik, eta bakoitzak bere rola aukeratuko.

Talde handian, antzezleei galdetuko diegu nola sentitu diren beren roletan, hobeto sentitzeko zer aldatuko luketen, eta abar. Egoera bakoitzean zera aztertu behar da: nola adierazi du bere haserrea, bere beldurra, bere gorrotoa? Ba al zeukan modu egokiagorik? Zein?

Talde handian kontuan izanik helburuak zirela atseginak zein desatseginak diren emozioak adierazten ikastea eta errespetuz entzuteko jarraibideak izatea, ikasleekin saioaren balorazio txiki bat egingo da:

• Zer ikasi duzu?

• Zaila da?

• Zer egin behar dugu hobetzeko?

Irakasleak jasoko du ikasleek esaten dutena eta hurrengo saioan gogoraraziko die.

DENBORA

Saio bat

BALIABIDEAK

HIRU EGOERA.DOCX

BA ESAN EGINGO DIZUT

Jarduera hau egin baino lehen, komeni da  ariketa egitea, gelan giro lasaia egon dadin eta ikasleek horrelako ariketak egiteko ohitura har dezaten.

HELBURUAK

• Atseginak zein desatseginak diren emozioak adierazten jakitea.

• Errespetuz entzuteko jarraibideak izatea.

GARAPENA

Irakasleak “Aita eta Jon” eranskinean dagoen testua irakurriko die eta, ondoren, Zer da komunikazioa? bideoa ikusiko dute.

Bakarka, “Aita eta Jon“ eranskina irakurri, eta bertako galderei entzungo diete.

Ondoren, emozio, pentsamendu eta portaera batzuk asmatuko dituzte, “Hutsuneak bete” eranskinean dauden adibideak kontuan hartuz.

Ondoren, binaka jarriko dira, eta entzute aktiboa erabiliz (hau da, batak hitz egiten duen bitartean, besteak ezin du hitz egin; zerbait esatekotan, besteak esandakoa parafraseatuko du, ondo ulertu duela ziurtatzeko), batek berari edo ezagunen bati gertatutako horrelako pasadizo bat kontatuko du. Eta horrelako galderak egingo dizkio entzuten aritu denak pasadizoa kontatu duenari:

• Zein dira da protagonisten emozioak?

• Zein dira pasartearen portaerak?

• Zein portaera da onena zuretzat?

• Zer egin zezaketen egoera berean denok gusturago geratzeko?

Ikasleek, binaka, kontatutako egoera horretarako elkarrizketa prestatuko dute. Ondoren, antzeztu egingo dute. Talde handian, hausnarketa egingo dute antzezpenetan ikusitako egoerei eta portaerei buruz.

Talde handian, kontuan izanik helburua zirelaatseginak zein desatseginak diren emozioak adierazten ikastea eta errespetuz entzuteko jarraibideak izatea, ikasleekin saioaren balorazio txiki bat egingo da:

• Zer ikasi duzu?

• Zaila da?

• Zer egin behar dugu hobetzeko?

Irakasleak jasoko du ikasleek esaten dutena eta hurrengo saioan gogoraraziko die.

DENBORA

Bi saio

BALIABIDEAK

Zer da komunikazioa?: https://www.youtube.com/watch?v=x2DHsv4RVhM

AITA ETA JON.DOCX

HUTSUNEAK BETE.DOCX

NOLA PENTSATU-HORRELA JOKATU

Jarduera hau egin baino lehen, komeni da  ariketa egitea, gelan giro lasaia egon dadin eta ikasleek horrelako ariketak egiteko ohitura har dezaten.

Helburuak:

• Ea jabetzen garen gure bizitza pribatuak zenbateko interesa duen besteentzat.
• Ea konturatzen garen nor irits daitekeen guk partekatzen dugun informaziora.
• Ikas dezagun neurri batzuk hartzen, Interneten partekatutako informazioa babesteko.

Denbora: 40 min

Nola egin:

Ikasle bakoitzak fikziozko pertsonaia baten txartel bana dauka (I. eranskina), eta taldea eta lagunak. Parte-hartzaile bat zutik jarriko da, eta eduki-txartel bat emango diote (II. eranskina), eduki hori irakurri, eta erabaki beharko du partekatzen duen edo ez, eta bere bi lagun-taldeetako zeinekin partekatzen duen (bere pertsonaia-txartelaren arabera). Talde horretako kideak zutik jarri behar dira, eta beren buruei galdera bera egin: partekatuko dugu?, norekin? (Baliteke nahikoa izatea eduki bakoitza maila horretaraino “partekatzea”: “lagunen lagunak”), eta gero ikusiko dugu noraino iristen den jatorrizko edukia eta zer inplikazio dituen. Beste eduki-txartel batekin beste txanda bati ekin aurretik, pertsonaien txartelak trukatu egin behar dituzte.

Zer lortu nahi dugun dinamika interaktibo horren bidez? Ikustea zer-nolako ondorioak dakartzan kontrola galtzeak, eta sare sozialetan jartzen ditugun edukiak zenbateraino diren biralak.

Hasieran, parte-hartzaile guztiak eserita egongo dira. Parte hartzaile bakoitzari pertsonaia-txartel bat emango zaio (I. eranskina). Han, fikziozko profil bat etorriko da, eta, profil horretan, soilik erreferentzia-taldea (goiko aldeko “soy de” emotikonoa) eta bere bi lagun-taldeak (beheko aldeko bi “comparto con” emotikonoak). Emotikono horiek ez dute inolako esanahirik dinamikaren barruan, batzuk ez dira beste batzuk baino hobeak, lagun-talde bakoitzaren izen sinbolikoak besterik ez dira (adibidez, arbolak balira, haritzak izango lirateke, eta arteak, olibondoak...). Dinamika erraztu egin nahi da, begiz lan egiteko aproposagoa bihurtu, horretarakoxe dira emotikonoak. Gainera, ez dira emotikono bakoitzaren "izendapen ofizialak" sartu, bakoitzak bere erara izenda ditzan, hartara, konturatuko gara era bat baino gehiagora uler daitezkeela.

Hasteko, ikasle bati esan zutitzeko -edonor izan daiteke-, eta eduki-txartel bat eman (II. eranskina), mezu edo argazki baten adibidearekin. Ikasle horrek, edukia ikusi, eta erabaki beharko du partekatuko lukeen edo ez. Baietz erabakitzen badu, “halakorekin partekatzen dut” esango du ozen, alegia, pertsonaia-txartelean agertzen diren bi lagun-taldeetako bat.

Aipatu dituen ikaskideak zutituko dira orain (pertsonaia-txartelean begiratu beharko dute: lehen ikasleak aipatu duen emotikonoa eduki behar dute “soy de” erreferentzia-talde modura). Eduki-txartela haietako bati pasatuko zaio, eta gauza bera erabaki beharko du: partekatuko al nuke? norekin? Eta aipatzen duen taldeko kideak zutitu beharko dira.

Parte-hartzaile mordoxka bati galdetzen zaionerako, baliteke jende dezente egotea zutik. Zuek ikusi: egokia iruditzen zaizuenean (adibidez, 2. mailara edo “lagunen lagunetara” iristen zaretenean), dinamika gelditu, eta ea denon artean zer pentsatzen dugun: zutitu diren azkenak lehen ikaslearen lagun-taldekoak al dira? Hura gustura egongo al litzateke, bere edukia noraino iritsi den ikusita? Zer inplikazio izan ditzake protagonistarentzat eduki mota hori hainbeste jenderengana iristeak, baita ezagutzen ez duen jendearengana ere? Gure bizitza pribatuko xehetasunak hain al dira interesgarriak besteentzat; benetan?

Gogoeta amaitzen denean, parte-hartzaileei eskatuko zaie eduki-txartela dinamizatzaileari itzultzeko, eta pertsonaia-txartelak elkarren artean trukatzeko, beste eduki-txartel batekin beste txanda bat egin aurretik.

Eduki-txartelei dagokienez (II. eranskina), badira jakingarri batzuk:

• Lagunekin ateratako selfiea: Nahiko argazki “normala” da, ustez arrisku handirik gabea. Ohiko aholkuak aplikatu behar dira, konfiantzazko jendearen artean besterik zabaldu ez dadin, hedapena ahalik eta gehien mugatuz.
• Argazki kitzikagarria: ona da gogoeta egiteko ea zergatik ateratzen eta erakusten ditugun argazki intimoak (sexting). Jabetu behar dira erraz asko iritsi daitezkeela nahi ez dugun jendearen eskuetara, eta, auskalo, gure aurka ere erabil ditzaketela.
• Argazki dibertigarria: alde batetik, irudi publikoa da, nerabe-talde normal bat agertzen da, ondo pasatzen, ez du ezer txarrik; baina, bestetik, bainujantzian daude, eta, jakina, normalean baino agerikoago geratzen dira.
• Jai-giroa: hau ere irudi publikoa da, baina etorkizunean agian kalte egingo digu, eta badaezpada hobe horrelako argazkirik ez egitea eta ez partekatzea.
• Gure lagunaren sekretua: azpimarra dezagun zer garrantzitsua den besteak errespetatzea. Ez inon zabaldu ez inori erakutsi beste norbaitentzat kaltegarri izan daitekeen ezer; ez partekatu beste inoren ezer, hark baimena eman ez badigu.
• Serie bati buruzko iruzkina: gogoeta bat planteatzen du: adierazpen-askatasunaren eta besteekiko errespetuaren artean, non dago muga? Bestalde, kontuz zer partekatzen dugun, “idatzita” geratzen baita, eta gure irudi publikoa eraikitzen “lagunduko” baitu.

I. eranskina: Pertsonaia-txartelak

II. eranskina: Eduki-txartelak

BIRALTASUNA